Bijkomende onzorgvuldigheden bij berekening piekbelasters - Inzagerecht parlementsleden met een week verlengd

Naast het gebruik van de verouderde kritische depositiewaarden, lijkt ook onzorgvuldig omgesprongen met de stikstofmodellen bij de bepaling van de nieuwe lijst rode bedrijven. Dat zegt Vlaams volksvertegenwoordiger Andy Pieters (N-VA), die onder strikte voorwaarden in een apart lokaal de berekeningen kon inkijken. Pieters ontdekte dat niet voor elk bedrijf het meest actuele stikstofmodel werd gebruikt én dat ondanks een foutmelding van het berekeningssysteem toch met afwijkende informatie werd gewerkt voor minstens één bedrijf. “Verschillende data gebruiken voor bedrijven in dezelfde situatie… dat lijkt op gespannen voet te staan met het gelijkheidsbeginsel en dus ook de rechtszekerheid”, stelt Pieters, die vervolginformatie opvroeg. Intussen is op vraag van Pieters ook het inzagerecht voor volksvertegenwoordigers met een week verlengd. “Parlementaire controle in dit dossier is cruciaal om te voorkomen dat bedrijven onterecht het etiket van piekbelaster opgeplakt krijgen”, zegt Pieters.

Vorige maand ontaardde in de commissie Leefmilieu een discussie tussen Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns en Vlaams volksvertegenwoordiger Andy Pieters (N-VA). Aanleiding was de nieuwe lijst piekbelasters, waarvan Pieters aantoonde dat de minister gebruik maakte van oude kritische depositiewaarden terwijl hij andere vergunningverleners reeds verplichtte de meest actuele cijfers te gebruiken. “Een bijzonder creatieve lezing van het decreet, maar niet rechtszeker”, was het oordeel. Pieters vroeg inzage in alle berekeningen om na te gaan wat er exact gebeurde in de berekeningen en werd daarin gesteund door de oppositie.

De voorbije weken kregen de parlementsleden de kans om inzage te krijgen in de berekeningen. Al gebeurde dat onder strenge voorwaarden. De documenten werden enkel beschikbaar gemaakt op papier in een apart kantoor van de griffier. Vooraleer ze te mogen inkijken moest de smartphone afgegeven worden. Geen kopies, noch foto’s mochten gemaakt worden: enkel notities nemen was toegelaten. De vertrouwelijke informatie in de dossiers, zoals bedrijfsnamen en dergelijke, mag niet verder verspreid worden. Elk parlementslid is tot geheimhouding van de bedrijfsinformatie verplicht.

Ondanks de strenge voorwaarden stelt Pieters vast dat niet enkel het gebruik van de oude kritische depositiewaarden een pijnpunt is, ook het gelijkheidsbeginsel lijkt geschonden. Uit nazicht blijkt immers dat niet voor elk bedrijf dezelfde data gebruikt werden. Voor al minstens één specifiek bedrijf werden andere datalagen gebruikt dan voor de andere piekbelasters, stelde Pieters vast. Nog opmerkelijker: ook het berekeningssysteem gaf bij dit bedrijf een belangrijk knipperlicht, met name dat niet de meest actuele informatie gebruikt werd, wat bij de andere bedrijven wél gebeurde. 

Met name de datalaag waarin de lokale uitstootbron (de boerderij) in detail doorgerekend wordt samen met het wegverkeer en scheepvaart, werd voor minstens één bedrijf gewijzigd. Het gaat om de zogenaamde IFDM-datalaag van VITO, die tot 20 kilometer op hoge resolutie de stikstofdepositie berekent.

“Dat niet voor elk bedrijf dezelfde data werd gebruikt, lijkt zonder afdoende motivering op een schending van het gelijkheidsbeginsel. Zeker als het berekeningssysteem zelf de foutmelding opmerkt en stelt dat actuelere data beschikbaar is. Het doet bovendien de vraag rijzen of er willekeurig werd omgesprongen met de gebruikte data bij de doorgevoerde berekeningen van alle 122 bedrijven op de longlist van uitstoters. Het spreekt voor zich dat het parlement ook hierin inzage moet krijgen. Onzorgvuldigheid kan dit dossier missen”, stelt Pieters.

Het N-VA parlementslid verwijst daarmee naar de longlist van 122 bedrijven die voor minstens één jaar een impactscore van meer dan 30% hadden. VLM stelde dat voor elk van die bedrijven een doorrekening is gebeurd om vervolgens de 11 piekbelasters te bepalen. “Maar, als er verschillende datalagen gebruikt werden, afhankelijk van het dossier, welke datalaag werd dan gebruikt voor elk van die 122 en hoe wordt zo het gelijkheidsbeginsel gegarandeerd?”, vraagt Pieters zich af.

Naast de discussie over de verouderde kritische depositiewaarden duikt zo een nieuw euvel op na controle door het parlement. Pieters heeft alvast tekst en uitleg gevraagd aan Brouns en vraagt ook of er een juridische check is gebeurd op het gebruik van verschillende data voor bedrijven in dezelfde situatie? Het inzagerecht voor parlementsleden in de berekeningen is intussen ook met een week verlengd.

Pieters vroeg eerder al om het Stikstofdecreet te respecteren en de meest actuele informatie telkens te gebruiken. Dat deed Brouns niet voor de nieuwe rode lijst uit augustus, maar hij liet in diezelfde maand wél voor de Limburgse Noord-Zuidverbinding een actualisatie doorvoeren. In dat dossier werd immers geoordeeld dat het juridisch kaduuk zou zijn het dossier niet de actualiseren naar de nieuwste kritische depositiewaarden.

Gelet op de lopende beroepsperiode voor piekbelasters tegen de berekeningen, verwacht Pieters dat het dossier nog een vervolg krijgt op basis van zijn bijkomende vragen aan de minister. “Parlementaire controle in dit dossier is cruciaal om te voorkomen dat bedrijven onterecht het etiket van piekbelaster opgeplakt krijgen”, besluit hij.