Bijna 20 gemeenten verliezen rioleringssubsidies door ontbrekend droogteplan

Aantal lokale besturen met droogteplan steeg door Blue Deal van 12% naar 94%

Sinds 1 januari 2025 moeten gemeenten over een goedgekeurd hemelwater- en droogteplan beschikken om in aanmerking te komen voor rioleringssubsidies. Dat was een stok achter de deur van de eerste Blue Deal om ervoor te zorgen dat lokale besturen nadenken over ruimte voor water in hun gemeente. Uit een schriftelijk antwoord van Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns aan Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA) blijkt dat bijna 20 lokale besturen nog steeds geen plan hebben of er nog steeds aan werken. Zij kunnen dit jaar geen aanspraak maken op subsidies voor hun riolering. “De Blue Deal heeft wel degelijk gewerkt op het terrein. Het aandeel besturen dat wél actie ondernam steeg door de Blue Deal van 12% in 2019 naar 94% in 2025”, aldus Pieters.

Na 31 december 2024 krijgt een gemeentebestuur enkel nog toegang tot watergerelateerde subsidies als het beschikt over een voldoende ambitieus hemelwater- en droogteplan. Die actie was al opgenomen in de eerste Blue Deal van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), maar werd erna ook decretaal verankerd en goedgekeurd door het Vlaams parlement. In een blauwdruk werd tekst en uitleg gegeven bij de inhoud van een hemelwater- en droogteplan, bij het te doorlopen proces voor de opmaak en goedkeuring ervan en bij de doorwerking naar het lokale beleid en initiatieven op het terrein. 

Met de maatregelen werden steden en gemeenten gewezen op één van de kerntaken van lokale besturen: hun gemeente klaar maken voor de klimaatverandering van morgen. “Slim omgaan met water is de boodschap en dat vergde ook bij vele lokale besturen een mentaliteitswijziging. Met een hemelwater- en droogteplan worden ook lokale besturen die nooit eerder bij het probleem stilstonden verplicht een integrale visie te ontwikkelen op het ter plaatse houden, hergebruiken, infiltreren, bufferen en vertraagd afvoeren van hemelwater”, aldus Pieters.

Uit zijn parlementair werk blijkt dat 17 van de 285 Vlaamse steden en gemeenten op dit moment (nog) niet in orde zijn. Zij kunnen geen rioleringsmiddelen toegewezen krijgen zolang zij zich niet conformeren. 

Opvallend: Brouns is ook niet zinnens extra initiatieven te nemen om hun aan te manen. “De gemeentebesturen zijn reeds geruime tijd op de hoogte van de deadline en de daaraan verbonden gevolgen. In de subsidieoproep riolering, die de VMM op 2 april lanceerde, werden gemeenten en rioolbeheerders extra gewezen op deze voorwaarde”, aldus de minister.

Pieters betreurt dat de minister niet in overleg gaat, terwijl hij altijd pretendeert de minister van overleg te zijn. “Uit eigen rondvraag weet ik dat verschillende van die lokale besturen er effectief nog mee bezig zijn, maar iets meer tijd nodig hebben of extra inhoudelijke ondersteuning zoeken. Als de minister in overleg zou treden, kan hij in staat zijn om het kaf van het koren te scheiden en de halsstarrige weigeraars te overtuigen. Ik roep de betrokken lokale besturen op alsnog de verplichting trachten te voldoen”, aldus Pieters.

“Tegelijk stel ik vast dat de maatregel uit de eerste Blue Deal behoorlijk goede opvolging kreeg. Dat intussen 268 of 94% van de lokale besturen een visie ontwikkelde over hun omgaan met water is een goede zaak en zal ook nodig zijn met toenemende wateroverlast en droogte. Bij de aanvang van de Blue Deal in 2020 waren dat nog maar 31 of 12%. 49 lokale besturen, zo bleek uit een bevraging van VMM eind 2019, waren zelfs van mening dat een hemelwaterplan niet nodig is. De Blue Deal heeft dus wel degelijk gewerkt en aangezet tot denken bij lokale beleidsmakers”, besluit Pieters.

De lijst van gemeenten die in orde zijn: https://www.integraalwaterbeleid.be/nl/beleidsinstrumenten/hemelwater-en-droogteplannen/hemelwater-en-droogteplannen-goedgekeurd-door-gemeenteraad