VMM wil voorkooprecht voor gebouwen in overstromingsgevoelig gebied

Om te voorkomen dat mensen hun woning in overstromingsgevoelig gebied zomaar doorverkopen, is het nodig dat de overheid een voorkooprecht krijgt in overstromingsgevoelige gebieden. Dat idee maakt deel uit van de Blue Deal 2.0 en komt er op uitdrukkelijke vraag van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Dat blijkt uit een schriftelijk antwoord van bevoegd minister Jo Brouns aan Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA). “Tegen het voorjaar van 2026 zou duidelijk moeten worden voor wie en op welke wijze het voorkooprecht uitgewerkt kan worden. Het is belangrijk dat dit voldoende prioriteit krijgt als we miserie met wateroverlast willen voorkomen en de Blue Deal alle kansen willen geven”, zegt Pieters.

Een onderbelichte maatregel uit de Blue Deal 2.0 is dat de Vlaamse regering een voorkooprecht zal introduceren voor overstromingsgevoelige gebouwen die geïsoleerd liggen in overstromingsgevoelig gebied. Daardoor kan de overheid die woningen aankopen en slopen, waardoor er meer ruimte voor water ontstaat en gekende knelpunten inzake overstromingen definitief worden opgelost. Het voorkomt ook het doorverkopen van woningen aan een nieuwe generatie inwoners, die op hun beurt met waterproblemen opgezadeld worden.

Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA) ondervroeg bevoegd minister Jo Brouns over de stand van zaken. Hij meldt dat binnen het Coördinatieplatform Integraal Waterbeleid (CIW) een projectgroep ‘Aankoopbeleid gebouwen in overstromingsgebied’ opgestart werd, geleid door het Departement Omgeving. Die werkt uit welke instrumenten ingezet kunnen worden voor de aankoop van gebouwen in overstromingsgebied. Eén van deze instrumenten is het voorkooprecht. De resultaten van de projectgroep worden verwacht tegen het voorjaar 2026. 

“Zeker de Vlaamse Milieumaatschappij is vragende partij om het voorkooprecht te kunnen toepassen in overstromingsgevoelig gebied. Mogelijk willen ook andere water- of landbeheerders over het voorkooprecht beschikken. Dit maakt onderwerp uit van de recent opgestarte projectgroep. Er moet ook nog worden bekeken op welke manier dit voorkooprecht zo efficiënt mogelijk kan worden geoperationaliseerd”, aldus Brouns.

Pieters benadrukt het belang van de maatregel: “Heel wat lokale besturen hebben doorheen decennia vergunningen afgeleverd voor woningen in overstromingsgevoelige gebieden. Het is belangrijk dat de overheid die historische fouten stap voor stap kan rechtzetten. Een voorkooprecht benutten op het moment dat een woning van eigenaar wisselt, is daarbij het meest verantwoord. Op die manier krijgt de eigenaar een correcte vergoeding, maar wordt een nieuwe generatie inwoners van heel wat waterellende bespaard. Daarnaast komt er ruimte vrij voor investeringen in de Blue Deal en ruimte voor water”.

Het N-VA-parlementslid roept Brouns op dit voorkooprecht voldoende prioriteit te schenken zodat in 2026 ook de juridische uitwerking kan plaatsvinden.