Sinds 2021 557 beroepen tegen vergunningen in waterproblematisch gebied

In de eerste zes maanden van 2025 (t.e.m. 21 juni 2025) werd door het departement Omgeving van de Vlaamse overheid al 52 keer beroep aangetekend tegen positieve vergunningsbeslissingen omwille van de waterproblematiek. In het kader van de Blue Deal werd afgesproken om bouwen in overstromingsgevoelige gebieden of watergevoelige gebieden maximaal tegen te gaan via dergelijke beroepsprocedures. Sinds de maatregel inging in 2021 werd 557 beroepen aangetekend vanwege de waterproblematiek. “Bouwen in watergevoelig gebied is onze eigen miserie organiseren. Lokale besturen én de Vlaamse overheid moeten de verantwoordelijkheid nemen om dit maximaal te voorkomen”, zegt Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA).

Toenmalig bevoegd minister Zuhal Demir kondigde naar aanleiding van de wateroverlast in de zomer van 2021 aan het Departement Omgeving de opdracht te geven systematisch alle aanvragen tot bouwvergunningen op ‘natte gronden’ te screenen en indien nodig in beroep te gaan tegen een positieve beslissing. Dat gebeurde veelvuldig. 

Sinds de maatregel inging in juli 2021 werd omwille van de waterproblematiek 557 keer beroep aangetekend door de Vlaams overheid. De meeste beroepen situeren zich in Oost-Vlaanderen:
- Antwerpen      115
- Limburg           70
- Oost-Vlaanderen       185
- Vlaams-Brabant         80
- West-Vlaanderen      107

Ook onder de opvolgende minister Jo Brouns wordt die traditie verdergezet, blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA) kon inkijken. Dat werd zo ook afgesproken in het regeerakkoord. “Maar de Vlaamse overheid gaat consequent in beroep tegen lokale besturen die adviezen naast zich neerleggen en onzorgvuldig gemotiveerde vergunningen blijven afleveren in overstromingsgevoelige gebieden”, klinkt het daar.

In de eerste jaarhelft van 2025 werden 1.699 vergunningsdossiers door de Vlaamse overheid gescreend. 52 keer gaf dat aanleiding tot een beroep van de Vlaamse overheid tegen vergunningsbeslissingen van lokale of provinciale overheden. In het verleden leidden Vlaamse beroepen in iets meer dan de helft van de situaties tot een intrekking van de aanvraag of een weigering van de vergunning in beroep.

“Met de Blue Deal zijn we eindelijk de juiste weg ingeslagen om voldoende ruimte voor water te voorzien in de strijd tegen droogte en wateroverlast. Het zou compleet krankzinnig zijn om tegelijk te blijven bouwen in watergevoelig gebied en zo onze eigen miserie organiseren. Lokale besturen én de Vlaamse overheid moeten de verantwoordelijkheid nemen om dit maximaal te voorkomen. Via deze en andere maatregelen”, zegt Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA).

Het Vlaamse regeerakkoord stelt dat een lokaal bestuur, wanneer de rechtbank herhaaldelijk manifeste inbreuken vaststelt, in extremis onder toezicht kan worden geplaatst. Momenteel wordt door minister Brouns onderzocht welke regelgevende aanpassingen hiervoor nodig zijn. Ook de voorwaarden en modaliteiten van deze maatregel moeten nog worden uitgewerkt.  De timing van dit regelgevend initiatief zal bijgevolg afhangen van de resultaten van dit nader onderzoek.

Pieters benadrukt dat het belangrijk is om duidelijke regels op te stellen en consistent toezicht te houden: “Manifest inbreuken op de watertoets of het naast zich neerleggen van adviezen van waterbeheerders ondergraven het vertrouwen in het vergunningenbeleid. Dit soort ontsporingen moeten we absoluut vermijden.”