Daadkrachtig actieplan nodig om pesticidengebruik te verminderen

Vanmorgen maakt VRT NWS op basis van cijfers van De Watergroep bekend dat er behoorlijk wat TFA (Trifluorazijnzuur) in het Vlaamse drinkwater zit. Dat is een stof die veelal afkomstig is van PFAS-houdende pesticiden. Voor Vlaams volksvertegenwoordiger Andy Pieters (N-VA) verhoogt dat de urgentie om te komen tot een daadkrachtig actieplan om pesticidengebruik te verminderen. Bevoegd minister van Omgeving Jo Brouns kondigde afgelopen dinsdag in de commissie Leefmilieu van het Vlaams Parlement aan deze week met een plan naar de ministerraad te trekken. “Het is in het belang van onze gezondheid en ons leefmilieu dat het actieplan er komt, voldoende ambitieniveau heeft én niet op de lange baan wordt geschoven. Bovendien kunnen grote kosten aan onze waterzuivering voorkomen worden door het probleem bij de bron aan te pakken. Niet in het minst als het gaat om PFAS-houdende beschermingsmiddelen”, klinkt het bij Pieters. 

TFA wordt gevormd door de afbraak van PFAS-gebaseerde pesticiden en bepaalde F-gassen uit koelinstallaties. Door de vorige minister werd in 2023 een studie bij het Instituut voor Natuur en Bos (INBO) besteld, die enkele duidelijke beleidsaanbevelingen geeft, zoals een verbod op pesticiden in bepaalde natuurgebieden, meer aandacht voor agro-ecologische alternatieven en verdere afbakening van bufferzones waar geen pesticiden gebruikt mogen worden. De Vlaamse Regering werd sinds toen zelfs gedagvaard omwille van haar pesticidenbeleid. In antwoord daarop voorziet het nieuwe regeerakkoord enkele bijkomende engagementen om de bescherming te verhogen van onze waterlopen en drinkwaterwingebieden, natuurgebieden en gebieden waar kwetsbare groepen vertoeven. Het is de uitdrukkelijke bedoeling het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen verder terugdringen en/of zelfs te verbieden in kwetsbare gebieden. Op percelen die grenzen aan woonzorgcentra, zorginstellingen, basisscholen en kinderdagverblijven moeten bovendien bufferende maatregelen komen volgens het regeerakkoord. Er moet ook een strategisch plan komen voor de bescherming van het drinkwater, waar onder andere adequate bufferzones voor gewasbescherming en een verbod op moeilijk verwijderbare stoffen deel van uitmaken.

Pieters kaartte de noodzaak aan een daadkrachtig plan voor de afbouw van pesticidengebruik afgelopen week aan in de commissie Leefmilieu van het Vlaams parlement. Pieters suggereerde daarbij een differentiatie tussen PFAS-houdende pesticiden en andere gewasbescherming, aangezien PFAS slechts in een beperkt aantal gevallen als actieve stof in pesticiden wordt gebruikt en veeleer als bindmiddel. Bevoegd minister Jo Brouns ging niet in op die differentiatie, maar repliceerde dat hij deze week naar de regering zou trekken met een voorstel. De kans dat het plan deze week al afgeklopt wordt lijkt niet groot, maar Pieters dringt alvast aan op de verdere afwerking ervan.

“Het is belangrijk dat er binnen afzienbare tijd een wetenschappelijk onderbouwd actieplan komt met proportionele beleidsmaatregelen om de negatieve impact van pesticiden op de volksgezondheid, de biodiversiteit en het leefmilieu te verminderen. Hoe sneller dat er komt, hoe sneller er ook gefaseerd kan worden overgegaan tot een afbouwscenario en hoe sneller er duidelijkheid is voor de gebruikers die de transitie naar minder schadelijke stoffen moeten inzetten. Bovendien voorkomen we ook buitenproportionele kosten aan onze waterzuivering door het probleem bij de bron aan te pakken. Het is aan de minister Brouns en zijn collega-minister Gennez, bevoegd voor volksgezondheid, om die uitgesproken ambitie van het regeerakkoord uit te voeren. Onze gezondheid en ons leefmilieu bescherming is een kerntaak van een goede overheid”, aldus Pieters.