Te weinig klimaatadaptatie bedreigt TEN-T-investeringen, zegt Europese Commissie “Tegen 2050 500 miljoen euro aan investeringen nodig in klimaatadaptatie in België”

Het Trans-Europese Transportnetwerk, oftewel TEN-T, heeft nood aan extra investeringen in klimaatadaptatie om toekomstbestendig te zijn. Dat staat zwart op wit in een nieuw rapport van de Europese Commissie dat eind december gepubliceerd werd. De Europese Commissie onderzocht vier concrete rampen, waaronder de overstromingen in ons land in 2021, en concludeert dat ons (economisch) transportnetwerk zware gevolgen draagt door de klimaatverandering. Nog meer dan Nederland, heeft ons land nood aan extra investeringen in klimaatadaptatie. België wordt door de Commissie op gelijke leest geschoeid met Spanje en Frankrijk en zou tegen 2050  -over de gewestgrenzen heen- nood hebben aan 500 miljoen euro extra investeringen in klimaatadaptatie, enkel en alleen om de verbindingen van de TEN-T klimaatbestendig te maken. “Minister Brouns en zijn Waalse evenknie gaan best met de studie aan de slag. Van de Vlaamse minister verwacht ik alvast dat hij zijn werkzaamheden voor de Blue Deal 2.0 versnelt zodat we in het voorjaar al een nieuw investeringsplan hebben, in plaats van pas tegen oktober”, klinkt het bij Vlaams Parlementslid Andy Pieters (N-VA), die meeschreef aan de eerste Blue Deal.

 “In 2024 hebben extreme weersomstandigheden transportsystemen meermaals onbruikbaar gemaakt, infrastructuur vernietigd en bevoorradingsketens gedurende lange perioden verstoord”, aldus de Europese Commissie (EC). Denk hierbij aan de grootschalige overstromingen in september in Midden- en Oost-Europa en de overstromingen in Spanje in oktober, die een aanzienlijke impact hadden op het spoorvervoer. Zo ging de beschadigde spoorlijn Neue Weststrecke in Oostenrijk pas twee weken geleden weer open. De studie verwijst ook naar de zware beschadigingen aan spoor- en snelwegen in ons land na de overstromingen in 2021 en naar meer dan 34 onmogelijke treinverbindingen door de hittegolf van 2022. De EC zegt uitdrukkelijk dat extra overheidsinvesteringen nodig zijn om de veerkracht van de transportinfrastructuur te versterken. 

De EC onderzocht vier natuurfenomenen in detail. De hittegolf en droogte van 2018 in Duitsland, de verschillende overstromingen tussen 2021 en 2023 in Griekenland, bosbranden door hittegolven van 2023 in Sicilië én de overstromingen van 2021 in België, Duitsland en Nederland. De schade aan (economische) transportinfrastructuur liep in België alleen in 2021 -volgens de EC- op tot 350 miljoen euro.

De studie maakt een beoordeling van kwetsbaarheid en stelt dat Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Luxemburg en Denemarken het minst kwetsbaar zijn. Minder goed doen Spanje, België, Frankrijk en Finland het, al krijgen zij de stempel ‘gemiddeld’ kwetsbaar met zich mee. De kwetsbaarheid ligt hoger in Portugal, Italië, Tsjechië, Zweden, enzovoort, maar het hoogst in Polen, Griekenland, Kroatië, enzovoort. Om de kwetsbaarheid in België te minimaliseren, schat de studie in dat tussen nu en 2050 ongeveer 500 miljoen euro geïnvesteerd moet worden in klimaatadaptatie om het TEN-T toekomstbestendiger te maken.

Vlaams parlementslid Andy Pieters (N-VA), die meeschreef aan de eerste Blue Deal, ziet daarin het bewijs dat Vlaanderen de juiste weg is ingeslagen maar nog veel werk op de plank heeft liggen. “De investeringen in de Blue Deal moeten we onverwijld verderzetten om water meer ruimte te geven en ons beter te wapenen op de extreme weerssituaties van de toekomst. De Europese Commissie staarde zich in het verleden blind op CO2-uitstoot, en verloor klimaatadaptatie uit het oog terwijl Vlaanderen al in actie sprong. Met deze studie zet ze de zaken eindelijk scherp en dat is een goede zaak. Nu zou het nog beter zijn als ze de daad bij het woord voegt en een Europese Blue Deal lanceert met ook bijkomende Europese middelen voor klimaatadaptatie, bovenop de Vlaamse”, aldus Pieters.

De Europese Commissie beveelt ook aan een volgsysteem op te zetten om de voortgang van grensoverschrijdende TEN-T projecten te bewaken, inclusief hun mijlpalen, kosten en status van voltooiing. Op die manier kunnen klimaatgerelateerde uitdagingen vroegtijdig worden ontdekt en kunnen tijdig proactieve oplossingen worden gevonden. “In Vlaanderen werkt minister Brouns al aan een monitoringssysteem, dus op dat vlak zijn we de EC alvast een stap voor”, zegt Pieters.

De volksvertegenwoordiger zal in het Vlaams Parlement de bevoegde minister – Jo Brouns – ondervragen over zijn reactie op deze nieuwe studie en oproepen zo snel mogelijk met de Blue Deal 2.0 te komen. “Minister Brouns – en zijn Waalse evenknie – gaan best zo snel mogelijk aan de slag. Van de Vlaamse minister verwacht ik alvast dat hij zijn werkzaamheden voor de Blue Deal 2.0 versnelt zodat we in het voorjaar al een nieuw investeringsplan hebben, in plaats van pas tegen oktober”, besluit Pieters.

Lees hier de studie van de EC: https://transport.ec.europa.eu/news-events/news/investments-climate-adaptation-should-be-integral-part-trans-european-transport-network-study-shows-2024-12-19_en

Lees het artikel in De Tijd: https://www.tijd.be/politiek-economie/europa/algemeen/belgie-heeft-half…